Wat is artrose?
Artrose is een aandoening die voorkomt in de gewrichten. Het wordt ook wel slijtage genoemd. Gewrichten zorgen ervoor dat het lichaam op verschillende manieren bewogen kan worden. Bijvoorbeeld het kniegewricht zorgt er onder andere voor dat de knie gebogen en gestrekt kan worden. Een gewricht bestaat uit twee (of meer) botuiteinden waar kraakbeen overheen zit. Dit kraakbeen is belangrijk voor de schokdemping en het soepel bewegen van het gewricht. Rond het gewricht bevinden zich een kapsel en de banden. In het kapsel zit een soort van smeermiddel dat er voor zorgt dat het gewricht doet waarvoor het bedoeld is. Bij artrose is er sprake van verslechtering (slijtage) van dit kraakbeen. Het wordt steeds dunner en uiteindelijk kan het zelfs helemaal verdwijnen. Het gewricht kan dan niet meer soepel bewegen omdat de botten bij het bewegen tegen elkaar aan komen. Dit kan voor hevige pijnklachten en zwelling zorgen. Het gewricht past zich aan, aan het verminderde kraakbeen, om de druk op het gewricht te verminderen, door te vervormen. Daardoor kan het gewricht eveneens dikker worden. Een logische reactie op pijn is het gewricht minder gebruiken, om de pijn te vermijden. Daardoor wordt het gewricht extra stijf en zullen de omliggende spieren (die juist voor stabiliteit moeten zorgen) zwakker worden.
Artrose is niet hetzelfde als osteoporose. Bij osteoporose (botontkalking) worden de botten brozen omdat zij kalk verliezen, als gevolg daarvan kunnen deze botten sneller breken of inzakken.
Wat zijn de klachten/symptomen van artrose?
Bewegen wordt vaak steeds moeilijker. Klachten kunnen zich uiten in pijn, stijfheid of zwelling van het gewricht. Vooral na langere tijd bewegen zullen de klachten toenemen en meestal ook gedurende de dag. De stijfheid verdwijnt vaak door bewegen of wordt daardoor minder. Elk gewricht heeft typische pijnklachten die op artrose kunnen duiden. Zo kan slijtage van het heupgewricht pijnklachten in de liesregio geven, of uitstraling naar het bovenbeen of knie. Artrose in de knie geeft vaak zwelling en pijn in en rondom de hele knie, maar kan ook uitstralen naar het bovenbeen of heup en kan zorgen voor een andere stand van het been.
Bij wie komt het voor?
Artrose komt vooral voor bij ouderen, maar ook jongeren en sporters kunnen hier last van krijgen door bijvoorbeeld overbelasting of een blessure/fractuur. Op 1 januari 2007 hadden naar schatting al bijna 200.000 mannen en zo een 350.000 vrouwen in Nederland heup en/of knie artrose. Dat zijn slechts 2 gewrichten uit het lichaam.
Oorzaken en risicofactoren
De oorzaak is meestal een natuurlijk proces van slijtage door ouderdom. Maar het kan ook ontstaan door overbelasting (bij zwaar fysiek werk of sporten waarbij het uiterste van gewrichten gevraagd wordt) of steeds terugkomende blessures of fracturen door het sporten.
Risicofactoren zijn:
- Hoge leeftijd
- Overgewicht
- Fysiek zwaar werk
- (Sport) letsel/fracturen
Wat kun je eraan doen?
Allereerst is het belangrijk op klachten te voorkomen. Dit kun je doen door risicofactoren te beperken en te zorgen voor een gezonde levensstijl. Hierbij is bewegen essentieel, maar daarin wel de balans vinden zonder over te belasten.
Een aantal tips:
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging, tenminste 5 dagen per week minimaal 30 minuten bewegen
- Voorkom zware belasting (overbelasting) op de gewrichten door té intensief sporten )of een te harde ondergrond). Kies bij voorkeur voor een sport waarbij de gewrichten niet te zwaar belast worden (liever fietsen, zwemmen, wandelen boven contactsporten of hardlopen)
- Bouw een training of trainingsprogramma rustig op (duur, intensiteit, frequentie
- Las rustpauzes in tijdens het bewegen
- Zorg voor goede schoenen met dempende zolen
Signaleer de klachten. En schakel een fysiotherapeut in.
Wat kan de fysiotherapeut doen?
De fysiotherapeut doet een intake en onderzoek om de klachten te inventariseren en maakt samen met u een behandelplan gericht op uw doelen.
De behandeling kan bestaan uit:
- Pijnvermindering, zodat bijvoorbeeld dagelijkse of sportactiviteiten uitgeoefend kunnen blijven worden
- Verminderen van de stijfheid in het gewricht
- Het vergroten van spierkracht van de omliggende spieren (die ook stabiliteit aan het gewricht geven)
- Verbeteren/aanleren van juiste houding
- Tips en adviezen over belasting, belastbaarheid en bewegen
Wat kan er naast fysiotherapie nog gedaan worden?
Een arts/specialist kan medicijnen adviseren. Meestal zijn dit medicijnen die de pijn verminderen en tevens ontstekingsremmend zijn. Als dat allemaal niet werkt worden soms corticosteroïden injecties in het gewricht overwogen.
Heeft zowel fysiotherapie als medicatie geen of weinig effect op de klachten, dan kan een orthopeed beslissen het gewricht te opereren. Dit kan een kleine (kijk) operatie zijn waarbij het gewricht alleen schoongemaakt wordt, of een ingrijpende operatie waarbij er een gewrichtsprothese geplaatst wordt (bijvoorbeeld een kunstknie/ nieuwe knie/ total knee prothese).
Herkent u bovenstaande klachten, wilt u tips bij artrose of meer informatie over orthopedische revalidatie, neem dan contact met ons op!